Οικία κόντε Μπότσαρη 1835, αργότερα οικογένειας Προβελέγγιου στο “Χεσμένο Λιθάρι”, σήμερα Πλατεία Αυδή στο Μεταξουργείο

[Η οικία κόντε Μπότσαρη είναι το μικρότερο κτήριο με τα παράθυρα, 1835. Στο βάθος με τα δένδρα είναι ο Ελαιώνας της Αθήνας που εκτεινόταν από τον Πειραιά μέχρι το Περιστέρι.]

[Οικία Προβελέγγιου  οδός Μυλλέρου 24 & Κεραμεικού Έτος: 1834-1835 | Σήμερα στεγάζεται το Ινστιτούτο Νίκου Πουλαντζά, στην Πλατεία Λέοντα Αυδή]

Η ανάρτηση αυτή δεν αφορά αποκλειστικά τη Δυτική Αθήνα, Αττική. Έχει όμως σχέση με τον αρχαίο Ελαιώνα της Αθήνας, που βλέπετε στην πρώτη εικόνα, 1835, που τμήμα του διέσχιζε η Ιερά Οδός και ο ποταμός Κηφισός.

Το ιστορικό της οικίας Μπότσαρη και της οικογένειας Προβελέγγιου από την πηγή Αρχαιολογία της Πόλης των Αθηνών [ΕΔΩ]:

Οικία Προβελέγγιου | Περιοχή: οδός Μυλλέρου 24 & Κεραμεικού | Έτος: 1834-1835
Περιγραφή:
Το διώροφο κτίριο που υψώνεται “πανταχόθεν ελεύθερο” στη γωνία των οδών Μυλλέρου και Κεραμεικού, οικοδομήθηκε περί το 1835 στην έρημη τότε περιοχή “Χεσμένο Λιθάρι” και το χαρακτηρίζει η λιτότητα των πρώτων αθηναϊκών οικοδομών, αμέσως μετά την απελευθέρωση. Ανήκει σε μια σειρά κτιρίων (όπως η γειτονική οικία Καντακουζηνού, το σημερινό “Μεταξουργείο”, επί της οδού Μυλλέρου 32-46 και η οικία Βλαχούτζη, επί της οδού Πειραιώς 35), που ανεγέρθηκαν εσπευσμένα, εν όψει της ευελπιστούμενης γειτνίασης με τα μελλοντικά βασιλικά ανάκτορα (που τα πρώτα πολεοδομικά σχέδια τοποθετούσαν μεταξύ Ομόνοιας και Κεραμεικού).

Υπάρχει μια ασάφεια γύρω από τον αρχικό ιδιοκτήτη, που ενδεχομένως ήταν ο Ιταλός “κόντε Μποτσάρι”, ο οποίος “εις Αθήνας ελθών, ηγόρασε πολλά οικόπεδα και αγρούς”, διέθετε δε σπίτια σε διάφορα σημεία (οδός Σαρρή, οδός Καπνικαρέας κ.ά.). Το 1865, πάντως, το κτίριο αναφέρεται ως “οικοδομή Δημητρίου Βότσαρη”, ενώ αργότερα περιήλθε στην οικογένεια Προβελέγγιου.

Στα τέλη του 20ού αιώνα διετέλεσε επί μακρόν υπό κατάληψη ομάδας νέων (γνωστή ως “Κατάληψη της Κεραμεικού”), με ευμενή στάση του τότε ιδιοκτήτη και γνωστού πρωτοπόρου αρχιτέκτονα Αριστομένη Προβελέγγιου (1914-1999). Μετά τον θάνατο του τελευταίου, το κτίριο εκκενώθηκε και πρόσφατα ανακαινίστηκε, με προσθήκη δώματος και “νεοκλασικών” διακοσμητικών στοιχείων, που δεν προσιδιάζουν στην αρχική, στιβαρή και απέριττη μορφή του.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
Α. Μηλιαράκης, “Αι προ πεντηκονταετίας μεγάλαι των Αθηνών οικίαι”, Εστία 470/1885, σ. 23-27* Κ. Η. Μπίρης, Τα πρώτα σχέδια των Αθηνών, Αθήνα 1933* Χριστίνα Αγριαντώνη & Μαρία-Χριστίνα Χατζηϊωάννου (επιμ.), Το Μεταξουργείο της Αθήνας, Αθήνα 1995.