Η κωμωδία «Ο ΔΥΣΚΟΛΟΣ» του Μενάνδρου, 317 π.Χ., στο Σπήλαιο Πανός στη Φυλή

ΠΑΝΑΣ 
Αυτός ο τόπος, να το ξέρετε, είναι
στην Αττική· Φυλή τον λένε· το άντρο
απ᾽ όπου βγήκα είν᾽ ένα ξακουσμένο
Νυμφών ιερό και ανήκει στους δημότες
της Φυλής, τους ανθρώπους που τους βράχους
του τόπου αυτού μπορούν και καλλιεργούνε.

Ήρωας του έργου είναι ο γέροντας Κνήμων – ο πρώτος μισάνθρωπος της ιστορίας του θεάτρου-  που κατοικεί στα βουνά κοντά στη Φυλή, περιτριγυρισμένος από γείτονες φτωχούς και δυστυχισμένους τους οποίους αποστρέφεται. Μόνο με ένα πλάσμα μιλάει, την κόρη του. ο πρώτος μισάνθρωπος του ιστορίας του θεάτρου

Ο Δύσκολος είναι κωμωδία του Μενάνδρου και βρέθηκε ως ολοκληρωμένο έργο το 1957 μεταξύ των παπύρων Μπόντνερ. Το έργο, γνωστό και ως “Ο Μισάνθρωπος” και “Ο Μισούμενος” αναφέρεται σε έναν δύστροπο άνδρα που αναγκάζεται να συγχρωτιστεί με ανθρώπους μόνον έπειτα από τεχνάσματα της ζωής.

[ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΗ VIKIPEDIA https://bit.ly/2Mzw0bf]

Μενάνδρου “Ο Δύσκολος ή ο Μισάνθρωπος”.  Έμμετρη μετάφραση Θρ. Σταύρου. Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Σχολής Μωραΐτη, 1972. [ΠΗΓΗ: ΨΗΦΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ https://bit.ly/2vCpNoD]

ΠΡΩΤΗ ΠΡΑΞΗ

ΣΚΗΝΗ: Στο βάθος, στη μέση, μια σπηλιά, ιερό του Πάνα και των Νυμφών. Αριστερά ως προς τον θεατή, το σπίτι του Κνήμωνα. Δεξιά, το σπίτι του Γοργία. 

Ο θεός ο Πάνας βγαίνει από τη σπηλιά και προλογίζει. 

ΠΑΝΑΣ 
Αυτός ο τόπος, να το ξέρετε, είναι
στην Αττική· Φυλή τον λένε· το άντρο
απ᾽ όπου βγήκα είν᾽ ένα ξακουσμένο
Νυμφών ιερό και ανήκει στους δημότες
της Φυλής, τους ανθρώπους που τους βράχους
του τόπου αυτού μπορούν και καλλιεργούνε.
Στο χωράφι που βλέπετε δεξιά μου
μένει ένας γέρος —Κνήμωνα τον λένε—,
στραβόξυλο και ζόρικος προς όλους.
Ο κόσμος δεν του αρέσει. Ο κόσμος λέω;
Τα τόσα χρόνια που έχει ζήσει ως τώρα
λόγο γλυκό δεν είπε σε κανέναν,
10άνθρωπο δε χαιρέτησε αυτός πρώτος,
έξω απ᾽ τον Πάνα εμέ· κι αυτό απ᾽ ανάγκη:
γείτονας είναι και περνά από μπρος μου·
και πάλι, μόλις πει την καλημέρα,
αμέσως μετανιώνει· αυτό το ξέρω.

Άλλη προτεινόμενη μετάφραση με πλούσια εισαγωγή και με παρουσίαση του πρωτότυπου είναι του Νίκου Σφυρόερα [ΕΔΩ] https://bit.ly/2vAxcVl

Ο ΔΥΣΚΟΛΟΣ στο Εθνικό Θέατρο

Το έργο του Μενάνδρου «Ο ΔΥΣΚΟΛΟΣ» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 10 Ιουλίου 1960 από το Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολωμού και σε μετάφραση του Θρασύβουλου Σταύρου στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού (Ηρώδειο) και στην Επίδαυρου. Μουσική: Νίκος Σκαλώτας. [ΕΔΩ]

Ο καθηγηρής Βίκτορ Μάρτιν που ανακάλυψε το 1957 σε πάπυρο το έργο και που για δύο χρόνια εργάστηκε για να του δώσει μια μορφή και να το μεταφράσει, παρακολούθησε την παράσταση, αλλά όπως δήλωσε στα ΝΕΑ,  δεν είχε σχέση με το ΔΥΣΚΟΛΟ του Μένανδρου  16/07/1960 https://bit.ly/2vDbPmi

Ο ΔΥΣΚΟΛΟΣ | Νεότερες Παραστάσεις:

• Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, 1975 https://bit.ly/2M9Y74V
• Σκηνή Νέας Αττικής Κωμωδίας, 1973 https://bit.ly/2MouBYw
• Στο θέατρο Λιθογραφείον της Πάτρας https://bit.ly/2B1Wu3Z
• H κωμωδία του Μενάνδρου «Δύσκολος» από τον Θεατρικό Όμιλο του Πειραματικού Γυμνασίου Πανεπιστημίου Κρήτης  https://bit.ly/2MFAayF | Δείτε την παράσταση  σε διασκευή Πολυτίμης Παπαδοπούλου ΕΔΩ https://bit.ly/2MazXHd
• Παιδική παράσταση «Ένας Δύσκολος Άνθρωπος». Πρόκειται για μία διασκευή των Ανδρέα Αριστοτέλους και Γιάννη Κλειδέρη, της μοναδικής ολοκληρωμένης σωζόμενης κωμωδίας του Μενάνδρου «Ο Δύσκολος» https://bit.ly/2KKqGA3

Διαβάστε ΕΔΩ  ίσως την καλύτερη παρουσίαση για το Σπήλαιο του Πανός στη Φυλή – στον τόπο που εξελίσσεται η κωμωδία Ο ΔΥΣΚΟΛΟΣ.  https://bit.ly/2nstrwL

Προσοχή: Δεν συνιστούμε την επίσκεψη στο Σπήλαιο του Πανός σε εκείνους που δεν έχουν σχέση με την ορεινή πεζοπορία. Σε οποιαδήποτε περίπτωση αν υπάρχουν ενδιαφερόμενοι και δεν γνωρίζουν την περιοχή θα πρέπει να πάνε με οδηγό βουνού και όχι μόνοι τους.

Περισσότερες πληροφορίες από ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ για το Σπήλαιο του Πανός στη Φυλή

• Σπήλαιο Πανός – Φρούριο Φυλής – Βίντεο “Από πέτρα και χρόνο” (2007, ΕΡΤ) | από το 18:00 λεπτό και μετά.
• ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΠΑΝΑ – Ντοκιμαντέρ (1988, ΕΡΤ) |  ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΠΗΛΑΙΑ – Ο φακός περιηγείται σημαντικά λατρευτικά σπήλαια, όπως η «ΛΥΧΝΟΣΠΗΛΙΑ» ή Σπήλαιο του ΠΑΝΟΣ, που βρίσκεται στους πρόποδες της ΠΑΡΝΗΘΑΣ / Φυλή (στο 16:00 λεπτό), το Σπήλαιο του ΠΑΝΟΣ στο ΔΑΦΝΙ (στο 19:00 λεπτό)

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: Οι ΦτΦ θα προγραμματίζουν ορεινή πεζοπορία και ξενάγηση στο Σπήλαιο του Πανός καθώς και στο Φρούριο της Φυλής. Θα ανακοινωθεί πρόγραμμα καθώς και οι όροι συμμετοχής.