Θεοφάνεια στο Σκαραμαγκά | ο Νικόλαος Γύζης, ο Κώστας Μαλέας, ο Περικλής Γιαννόπουλος, η Σοφία Λασκαρίδου κ.ά.

29 Αυγούστου 1900, ο Νικόλαος Γύζης  σοβαρά άρρωστος γράφει από το Μόναχο στην κουνιάδα του Ουρανία:

«…Ουρανίτσα, σε παρακαλώ το γράμμα τούτο να το διαβάσης εις τ΄ αδέλφια σου, ως και εις τ΄ αδέλφια μου. Να του είπης … Ότι έχω νοσταλγίαν και ότι είμαι βέβαιος ότι, εάν ημπορούσα να έλθω αυτού και να υπάγωμεν όλοι μαζύ εις ένα ακρογιάλι, όπως εκείνο το του Δαφνίου που ήμεθα μαζί, και ψαρεύσωμεν ή, πιο σίγουρο, αγοράσωμεν μπαρμπούνια και καθήσωμεν όλοι εις ένα τραπέζι, με ρετσινάτο και λοιπά, ότι θα εγινόμουν δια ολίγας ώρας υγιής. Είθε…» από το βιβλίο «ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΥΖΗ», 1953, ΕΚΛΟΓΗ.

[Κώστας Μαλέας, Σκαραμαγκάς, 1917 – 1920]

[Ο Περικλής Γιαννόπουλος, έργο της αγαπημένης του Σοφίας Λασκαρίδου]

Ο Περικλής Γιαννόπουλος έφιππος αυτοκτονεί στις 10 Απριλίου 1910 στο Σκαραμαγκά.

Γιατί επέλεξε ο Γιαννόπουλος το Σκαραμαγκά για να βυθιστεί στα γάργαρα νερά του; Ενδεχομένως να είχε να κάνει από το γεγονός ότι ήταν ένας λατρεμένος τόπος, αφού επισκεπτόταν συχνά την περιοχή με την αγαπημένη του Σοφία Λασκαρίδου.  Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο, επίσης,  ότι  ακριβώς πάνω από την ακτή περνούσε η αρχαία Ιερά Οδός την οποία βάδιζαν όσοι έπαιρναν μέρος στα Ελευσίνια Μυστήρια. Η άποψη αυτή σαφώς είναι αυθαίρετη, όμως βασίζεται στις ιδεολογικές αναφορές του Γιαννόπουλου, ο οποίος ύμνησε την ελληνική φύση, το ελληνικό χρώμα, την ελληνική γραμμή στις τέχνες. Το απόσπασμα του δημοσιεύματος της εφημερίδας  «Πατρίς, 22 Απριλίου 1910» ενισχύει την παραπάνω άποψη: «Το δεκάλεπτον το οποίον έλαβεν μόνον μεθ΄ εαυτού ο αυτοκτονήσας ήτο, φαίνεται, κατά την αντίληψιν του Γιαννόπουλου, όστις ήτο αρχαίος Έλλην μέχρι μυελού οστέων, το τίμημα των ελληνικών πορθμείων δια τον Χάρωνα, ο οποίος θα τον έφερε δια της Αχερουσίας εις τα Ηλύσια, όπου μετέβαινον κατά την ελληνικήν πίστιν αι ωραίαι και ευγενείς ελληνικαί ψυχαί. Πίστις και αυτό και ένδειξις της και δια τον θάνατον εληνικότητος».

Ο Περικλής Γιαννόπουλος στο έργο του «Έκκλησις προς το πανελλήνιον κοινόν», 1907,  είχε περιγράψει το «ταξίδι του» με το άλογο. Στις 10 Απριλίου 1910 το  «αερένιο παιδί», «ώρμησε προς τα μαινόμενα κύματα και την ανοιξιάτικην μπόραν και απερίγραπτον τραγικήν ορμήν» στη θάλασσα του Σκαραμαγκά.

[Φωτ. Κώστας Φωτεινάκης: 2011, προετοιμάζοντας τον Αγιασμό των Υδάτων στο Σκαραμαγκά | Συνεχώς στο Σκαραμαγκά την ημέρα των Θεοφανείων από το 1998]

[Θεοφάνεια στο Σκαραμαγκά περίπου το 1962 | Φωτ. Γωγώ και Χρήστος Κανελόπουλος]